Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego

Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego stanowi jak gdyby bramę do parku i punkt, od którego najlepiej rozpocząć zwiedzać Roztocze.

Na dwóch piętach muzeum mieszczą się ciekawe ekspozycje flory i fauny Roztocza. Omówiona jest budowa geologiczna, skład i problemy ochrony lasów.

Znajduje się tutaj także dobrze wyposażony w literaturę i mapy sklepik.

Roztocze oferuje taką ilość miejsc do odwiedzenia, że mając ograniczony czas naprawdę całkiem się już pogubiłem gdzie jechać, a co sobie podarować. Na szczęście miła pani przewodnik dokładnie pokazała mi na mapie na co w pierwszej kolejności zwrócić uwagę. Dzięki jej za to!

One Response to "Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego"

kamil karpowicz pisze:

15 marzec, 2011 o 4:52 pm

Święty Krzyż Świętokrzyskie Milenium zdjęcia
Góry Świętokrzyskie Święty Krzyż zdjęcia
Jaskinia Raj zdjęcia galeria I

Góry Świętokrzyskie pierwotna Puszcza Jodłowa zdjęcia galeria

Góry Świętokrzyskie gołoborza galeria zdjęcia

Góry Świętokrzyskie atrakcje turystyczne
Andrzej Szczocarz
Klasztor łysogórski i znajdujące się w nim zabytki kultury i miejsce kultu są często dla zwiedzających i co gorsza dla niektórych przewodników jedynym celem pobytu na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drzewostany, przez które przebiegają szlaki prowadzące na Łysą Górę są traktowane jak zwykły las gospodarczy a występujące tam martwe drzewa jako niedbalstwo administracji Parku. Nic bardziej błędnego. To jedna z największych atrakcji turystycznych – żywe muzeum przyrody. Tutaj możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. To wysokiej rangi zabytek dzikiej przyrody o powierzchni ponad 7 500ha, który ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki i wypoczynku.
Ludzi fascynują rośliny i zwierzęta, lecz nie wszystkie traktowane są jednakowo. Są gatunki „pożyteczne”, „szkodliwe”, „ładne”, „brzydkie”, „sympatyczne”, „niesympatyczne”, „uprawne”, „dzikie”. Takie waloryzowanie roślin i zwierząt nie potwierdza ich roli i znaczenia w przyrodzie i gospodarce człowieka. Wielokrotnie w wyniku badań naukowych okazywało się, że gatunki uznawane za chwasty i pasożyty posiadają właściwości niezwykle przydatne dla człowieka. Czy 70 lat temu ktokolwiek przypuszczał, czym dla lecznictwa stanie się wcześniej uważana za szkodliwą pleśń o nazwie Penicillium?
Egzystencja gatunków w dużym stopniu uzależniona jest od działalności ludzkiej. Zmieniając pewne elementy środowiska stwarza korzystniejsze warunki dla nielicznych gatunków, a katastrofalne dla znacznie większej ich liczby. Trudno jednak oczekiwać, że rolnicy i leśnicy będą się godzili, aby szkodliwe gatunki zmniejszały efekty ich pracy. Dlatego tworzy się parki narodowe i rezerwaty przyrody, aby zachować dzikie gatunki, których nie możemy tolerować w lasach gospodarczych, sadach i ogrodach oraz na polach uprawnych.
Naturalny ekosystem jako całość ogranicza odpady do minimum. Wszystko, co jest odpadem dla jednego organizmu stanowi źródło użytecznego surowca lub energii dla innego. Bogatsi o wiedzę o naturalnym ekosystemie możemy stosować podobne rozwiązania w procesach przemysłowych ograniczając do minimum ilość wytwarzanych śmieci i odpadów.
Niezastąpionym miejscem gdzie możemy prowadzić takie badania są wyłączone z działalności gospodarczej parki narodowe.
We współczesnym świecie ludzie chętnie uciekają od codziennego życia w świat przyrody, ponieważ pobyt i oglądanie naturalnego środowiska poprawia samopoczucie psychiczne. Przejawem tego trendu jest lansowanie i aprobowanie naturalnego stylu życia przez znaczną część społeczeństwa. Mało zmieniony działalnością człowieka krajobraz parków narodowych umożliwia odpoczynek psychofizyczny.
Są w Polsce miejsca, których naturalny charakter nie zmienił się od wieków. Pod względem różnorodności przyrodniczej Polska zajmuje w Europie miejsce uprzywilejowane. Z jednej strony nasza gospodarka rolnicza była mniej intensywna niż w innych krajach Europy Zachodniej, stopień uprzemysłowienia średni, a infrastruktura dość słabo rozwinięta; z drugiej strony naturalne ekosystemy oraz dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt chronione były od wielu lat w licznych rezerwatach i parkach narodowych.
Jednym z najważniejszych obszarów gdzie zachowały się naturalne ekosystemy leśne jest Pasmo Łysogórskie – wyspa mało zmienionych przez człowieka lasów położona w centrum silnie przekształconych Gór Świętokrzyskich. Niespotykane walory estetyczne i naukowe tego pasma górskiego zauważono już w początkach XX wieku. Utworzono wtedy pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy pierwotnej Puszczy Jodłowej. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku. Nie jest możliwa jednoczesna i bezkolizyjna realizacja tych dwóch celów. Osoby zwiedzające Park mogą przebywać tylko na wyznaczonych obszarach. W Parku istnieje ponad 30 km szlaków pieszych, które umożliwiają w ciszy i czystym powietrzu poznanie wszystkich najbardziej interesujących miejsc.
Największymi atrakcjami przyrodniczymi, z którymi można zapoznać się w ŚPN i które były głównym powodem objęcia Łysogór najwyższą formą ochrony są:
Naturalne drzewostany Puszczy Jodłowej w tym jedlina polska – zespół leśny występujący tylko w Polsce. Dzięki istnieniu tego zespołu ŚPN został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – systemu chroniącego najcenniejsze elementy przyrody Europy. Tutaj podobnie jak w Białowieskim Parku Narodowym możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. Podstawową różnicą między lasami gospodarczymi a lasami w parkach narodowych jest występowanie dużej ilości martwej materii organicznej. Dzięki objęciu ochroną ścisłą, która polega na zakazie wszelkiej ingerencji człowieka, w lasach ŚPN występują licznie gatunki bardzo rzadkich owadów, grzybów i mszaków, których egzystencja jest uwarunkowana istnieniem dużej ilości rozkładającego się drewna. Świętokrzyski Park Narodowy słynie wśród przyrodników jako ostoja cennych gatunków związanych z martwym drewnem. Jest to atrakcja na skalę europejską. Sławiona przez Stefana Żeromskiego Puszcza Jodłowa jest znana także z okazałych drzew. Najpotężniejsze jodły i buki rosną na Łysej Górze a najokazalsze modrzewie na Chełmowej Górze.
 Gołoborza – malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej, co istotnie różni je od gołoborzy w Tatrach i Karkonoszach. Gołoborza położone w strefie leśnej powoli, ale stale zarastają krzewami i drzewami inaczej niż powyżej górnej granicy lasu gdzie wkraczanie lasu uniemożliwia klimat. Właśnie, położenie w strefie leśnej (reglu dolnym) gołoborzy łysogórskich stanowi o ich wyjątkowości. Można tutaj obserwować rzadki proces pierwotnej sukcesji leśnej, czyli powolnego wkraczania lasu na tereny bezleśne od wielu tysięcy lat.
Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku. Bez przesady można przyjąć, że jest to jedna z najstarszych, jeżeli nie najstarsza budowla kamienna w Polsce. Pierwotnie otaczał cały szczyt Łysej Góry. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km a jego wysokość dochodzi do 3 m. Analogiczne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki. Pełniły one funkcje kręgów kultowych wyodrębniających od otoczenia miejsca uznane za święte. Są dowodem istnienia na Łysej Górze we wczesnym średniowieczu ośrodka kultu pogańskiego. Nasi przodkowie gromadzili się w obrębie wału w celu odprawienia modłów i składania ofiar bóstwom zwanym Świst, Poświst i Pogoda (Łada, Boda i Leli).
Zwiedzanie największego w Polsce śródleśnego gołoborza na Łysej Górze i zachowanego fragmentu pogańskiego wału kultowego umożliwia zbudowana w 2005 roku galeria widokowa. Budowa galerii zapewniła dogodne warunki zwiedzania i chroni gołoborze przed niszczeniem, ponieważ zwiedzający nie poruszają się po gołoborzu, ale nad nim. Dodatkową atrakcją tego miejsca jest wspaniała panorama północnego przedpola Łysogór. W pogodne dni widok sięga aż po Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski.
 Piaskowce kwarcytowe – jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni a nie pod pokrywą utworów polodowcowych. Ich wiek jest oceniany na 530 mln lat. Jest to możliwe dzięki temu, że Pasmo Klonowskie i Łysogórskie jest w zasadzie pozbawione pokrywy utworów polodowcowych.
 Łysica 612 m n.p.m.- najwyższe wzniesienie Gór Świętokrzyskich, z gołoborzem, które podobnie jak gołoborze na Łysej Górze jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, zbudowaną z liczących około 530 mln lat piaskowców kwarcytowych.
Dużą pomocą w zwiedzaniu dzikiej przyrody Parku jest Wystawa Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Mieści się w zachodnim skrzydle pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze*. Można się tam szczegółowo zapoznać się z przyrodą Puszczy Jodłowej. Uzupełnieniem przyrodniczej części wystawy jest czynna od 2004 roku wystawa „Więzienia na Łysej Górze”.
W polskich parkach narodowych przyjął się zwyczaj używania słowa „muzeum” na określenie wystaw prezentujących ich przyrodnicze i kulturowe walory. Faktycznie muzeum – muzeum żywej przyrody jest jednak sam park narodowy. Jego zbiorami, które powinniśmy przede wszystkim zobaczyć podczas pobytu w parku narodowym są naturalne ekosystemy i tworzące je dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt. Wystawy przyrodnicze pomagają jedynie lepiej je poznać.
Życzę zwiedzającym interesujących obserwacji naturalnej przyrody i dobrego wypoczynku w Świętokrzyskim Parku Narodowym.
* Zespół pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze. Założony przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku. Miejsce stało się celem pielgrzymek, gdy w XIV wieku sprowadzono relikwie Krzyża Świętego. W 1818 papież Pius VII bullą Ex imposita nobis wyraził zgodę na zniesienie Klasztoru. Zabudowania klasztorne zostały przekazane Skarbowi Królestwa Polskiego w zamian za inne dobra ziemskie. Relikwie Krzyża Świętego zostały przeniesione do Nowej Słupi. Budynki poklasztorne wykorzystywano na cele więzienne. W 1936 roku opiekę nad opuszczonym kościołem przejął Zakon Oblatów Marii Niepokalanej. Po II Wojnie Światowej zakonnicy powrócili a w 1998 roku Skarb Państwa przekazał Kurii Sandomierskiej użytkowaną przez nich część klasztoru. W 1991 roku Kuria Sandomierska złożyła wniosek o przekazanie przez Skarb Państwa tzw. skrzydła zachodniego. Wniosek ten został w 2002 roku oddalony przez Komisję Majątkową składającą się z przedstawicieli Kościoła i Skarbu Państwa. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego.
:D:lol::-);-)8):-|:-*:oops::sad::cry::o:-?:-x:eek::zzz:P:roll:

Święty Krzyż Świętokrzyskie Milenium zdjęcia
Góry Świętokrzyskie Święty Krzyż zdjęcia
Jaskinia Raj zdjęcia galeria I

Góry Świętokrzyskie pierwotna Puszcza Jodłowa zdjęcia galeria

Góry Świętokrzyskie gołoborza galeria zdjęcia

Góry Świętokrzyskie atrakcje turystyczne
Andrzej Szczocarz
Klasztor łysogórski i znajdujące się w nim zabytki kultury i miejsce kultu są często dla zwiedzających i co gorsza dla niektórych przewodników jedynym celem pobytu na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drzewostany, przez które przebiegają szlaki prowadzące na Łysą Górę są traktowane jak zwykły las gospodarczy a występujące tam martwe drzewa jako niedbalstwo administracji Parku. Nic bardziej błędnego. To jedna z największych atrakcji turystycznych – żywe muzeum przyrody. Tutaj możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. To wysokiej rangi zabytek dzikiej przyrody o powierzchni ponad 7 500ha, który ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki i wypoczynku.
Ludzi fascynują rośliny i zwierzęta, lecz nie wszystkie traktowane są jednakowo. Są gatunki „pożyteczne”, „szkodliwe”, „ładne”, „brzydkie”, „sympatyczne”, „niesympatyczne”, „uprawne”, „dzikie”. Takie waloryzowanie roślin i zwierząt nie potwierdza ich roli i znaczenia w przyrodzie i gospodarce człowieka. Wielokrotnie w wyniku badań naukowych okazywało się, że gatunki uznawane za chwasty i pasożyty posiadają właściwości niezwykle przydatne dla człowieka. Czy 70 lat temu ktokolwiek przypuszczał, czym dla lecznictwa stanie się wcześniej uważana za szkodliwą pleśń o nazwie Penicillium?
Egzystencja gatunków w dużym stopniu uzależniona jest od działalności ludzkiej. Zmieniając pewne elementy środowiska stwarza korzystniejsze warunki dla nielicznych gatunków, a katastrofalne dla znacznie większej ich liczby. Trudno jednak oczekiwać, że rolnicy i leśnicy będą się godzili, aby szkodliwe gatunki zmniejszały efekty ich pracy. Dlatego tworzy się parki narodowe i rezerwaty przyrody, aby zachować dzikie gatunki, których nie możemy tolerować w lasach gospodarczych, sadach i ogrodach oraz na polach uprawnych.
Naturalny ekosystem jako całość ogranicza odpady do minimum. Wszystko, co jest odpadem dla jednego organizmu stanowi źródło użytecznego surowca lub energii dla innego. Bogatsi o wiedzę o naturalnym ekosystemie możemy stosować podobne rozwiązania w procesach przemysłowych ograniczając do minimum ilość wytwarzanych śmieci i odpadów.
Niezastąpionym miejscem gdzie możemy prowadzić takie badania są wyłączone z działalności gospodarczej parki narodowe.
We współczesnym świecie ludzie chętnie uciekają od codziennego życia w świat przyrody, ponieważ pobyt i oglądanie naturalnego środowiska poprawia samopoczucie psychiczne. Przejawem tego trendu jest lansowanie i aprobowanie naturalnego stylu życia przez znaczną część społeczeństwa. Mało zmieniony działalnością człowieka krajobraz parków narodowych umożliwia odpoczynek psychofizyczny.
Są w Polsce miejsca, których naturalny charakter nie zmienił się od wieków. Pod względem różnorodności przyrodniczej Polska zajmuje w Europie miejsce uprzywilejowane. Z jednej strony nasza gospodarka rolnicza była mniej intensywna niż w innych krajach Europy Zachodniej, stopień uprzemysłowienia średni, a infrastruktura dość słabo rozwinięta; z drugiej strony naturalne ekosystemy oraz dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt chronione były od wielu lat w licznych rezerwatach i parkach narodowych.
Jednym z najważniejszych obszarów gdzie zachowały się naturalne ekosystemy leśne jest Pasmo Łysogórskie – wyspa mało zmienionych przez człowieka lasów położona w centrum silnie przekształconych Gór Świętokrzyskich. Niespotykane walory estetyczne i naukowe tego pasma górskiego zauważono już w początkach XX wieku. Utworzono wtedy pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy pierwotnej Puszczy Jodłowej. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku. Nie jest możliwa jednoczesna i bezkolizyjna realizacja tych dwóch celów. Osoby zwiedzające Park mogą przebywać tylko na wyznaczonych obszarach. W Parku istnieje ponad 30 km szlaków pieszych, które umożliwiają w ciszy i czystym powietrzu poznanie wszystkich najbardziej interesujących miejsc.
Największymi atrakcjami przyrodniczymi, z którymi można zapoznać się w ŚPN i które były głównym powodem objęcia Łysogór najwyższą formą ochrony są:
Naturalne drzewostany Puszczy Jodłowej w tym jedlina polska – zespół leśny występujący tylko w Polsce. Dzięki istnieniu tego zespołu ŚPN został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – systemu chroniącego najcenniejsze elementy przyrody Europy. Tutaj podobnie jak w Białowieskim Parku Narodowym możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. Podstawową różnicą między lasami gospodarczymi a lasami w parkach narodowych jest występowanie dużej ilości martwej materii organicznej. Dzięki objęciu ochroną ścisłą, która polega na zakazie wszelkiej ingerencji człowieka, w lasach ŚPN występują licznie gatunki bardzo rzadkich owadów, grzybów i mszaków, których egzystencja jest uwarunkowana istnieniem dużej ilości rozkładającego się drewna. Świętokrzyski Park Narodowy słynie wśród przyrodników jako ostoja cennych gatunków związanych z martwym drewnem. Jest to atrakcja na skalę europejską. Sławiona przez Stefana Żeromskiego Puszcza Jodłowa jest znana także z okazałych drzew. Najpotężniejsze jodły i buki rosną na Łysej Górze a najokazalsze modrzewie na Chełmowej Górze.
 Gołoborza – malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej, co istotnie różni je od gołoborzy w Tatrach i Karkonoszach. Gołoborza położone w strefie leśnej powoli, ale stale zarastają krzewami i drzewami inaczej niż powyżej górnej granicy lasu gdzie wkraczanie lasu uniemożliwia klimat. Właśnie, położenie w strefie leśnej (reglu dolnym) gołoborzy łysogórskich stanowi o ich wyjątkowości. Można tutaj obserwować rzadki proces pierwotnej sukcesji leśnej, czyli powolnego wkraczania lasu na tereny bezleśne od wielu tysięcy lat.
Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku. Bez przesady można przyjąć, że jest to jedna z najstarszych, jeżeli nie najstarsza budowla kamienna w Polsce. Pierwotnie otaczał cały szczyt Łysej Góry. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km a jego wysokość dochodzi do 3 m. Analogiczne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki. Pełniły one funkcje kręgów kultowych wyodrębniających od otoczenia miejsca uznane za święte. Są dowodem istnienia na Łysej Górze we wczesnym średniowieczu ośrodka kultu pogańskiego. Nasi przodkowie gromadzili się w obrębie wału w celu odprawienia modłów i składania ofiar bóstwom zwanym Świst, Poświst i Pogoda (Łada, Boda i Leli).
Zwiedzanie największego w Polsce śródleśnego gołoborza na Łysej Górze i zachowanego fragmentu pogańskiego wału kultowego umożliwia zbudowana w 2005 roku galeria widokowa. Budowa galerii zapewniła dogodne warunki zwiedzania i chroni gołoborze przed niszczeniem, ponieważ zwiedzający nie poruszają się po gołoborzu, ale nad nim. Dodatkową atrakcją tego miejsca jest wspaniała panorama północnego przedpola Łysogór. W pogodne dni widok sięga aż po Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski.
 Piaskowce kwarcytowe – jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni a nie pod pokrywą utworów polodowcowych. Ich wiek jest oceniany na 530 mln lat. Jest to możliwe dzięki temu, że Pasmo Klonowskie i Łysogórskie jest w zasadzie pozbawione pokrywy utworów polodowcowych.
 Łysica 612 m n.p.m.- najwyższe wzniesienie Gór Świętokrzyskich, z gołoborzem, które podobnie jak gołoborze na Łysej Górze jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, zbudowaną z liczących około 530 mln lat piaskowców kwarcytowych.
Dużą pomocą w zwiedzaniu dzikiej przyrody Parku jest Wystawa Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Mieści się w zachodnim skrzydle pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze*. Można się tam szczegółowo zapoznać się z przyrodą Puszczy Jodłowej. Uzupełnieniem przyrodniczej części wystawy jest czynna od 2004 roku wystawa „Więzienia na Łysej Górze”.
W polskich parkach narodowych przyjął się zwyczaj używania słowa „muzeum” na określenie wystaw prezentujących ich przyrodnicze i kulturowe walory. Faktycznie muzeum – muzeum żywej przyrody jest jednak sam park narodowy. Jego zbiorami, które powinniśmy przede wszystkim zobaczyć podczas pobytu w parku narodowym są naturalne ekosystemy i tworzące je dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt. Wystawy przyrodnicze pomagają jedynie lepiej je poznać.
Życzę zwiedzającym interesujących obserwacji naturalnej przyrody i dobrego wypoczynku w Świętokrzyskim Parku Narodowym.
* Zespół pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze. Założony przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku. Miejsce stało się celem pielgrzymek, gdy w XIV wieku sprowadzono relikwie Krzyża Świętego. W 1818 papież Pius VII bullą Ex imposita nobis wyraził zgodę na zniesienie Klasztoru. Zabudowania klasztorne zostały przekazane Skarbowi Królestwa Polskiego w zamian za inne dobra ziemskie. Relikwie Krzyża Świętego zostały przeniesione do Nowej Słupi. Budynki poklasztorne wykorzystywano na cele więzienne. W 1936 roku opiekę nad opuszczonym kościołem przejął Zakon Oblatów Marii Niepokalanej. Po II Wojnie Światowej zakonnicy powrócili a w 1998 roku Skarb Państwa przekazał Kurii Sandomierskiej użytkowaną przez nich część klasztoru. W 1991 roku Kuria Sandomierska złożyła wniosek o przekazanie przez Skarb Państwa tzw. skrzydła zachodniego. Wniosek ten został w 2002 roku oddalony przez Komisję Majątkową składającą się z przedstawicieli Kościoła i Skarbu Państwa. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego.
:D:lol::-);-)8):-|:-*:oops::sad::cry::o:-?:-x:eek::zzz:P:roll:

Święty Krzyż Świętokrzyskie Milenium zdjęcia
Góry Świętokrzyskie Święty Krzyż zdjęcia
Jaskinia Raj zdjęcia galeria I

Góry Świętokrzyskie pierwotna Puszcza Jodłowa zdjęcia galeria

Góry Świętokrzyskie gołoborza galeria zdjęcia

Góry Świętokrzyskie atrakcje turystyczne
Andrzej Szczocarz
Klasztor łysogórski i znajdujące się w nim zabytki kultury i miejsce kultu są często dla zwiedzających i co gorsza dla niektórych przewodników jedynym celem pobytu na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drzewostany, przez które przebiegają szlaki prowadzące na Łysą Górę są traktowane jak zwykły las gospodarczy a występujące tam martwe drzewa jako niedbalstwo administracji Parku. Nic bardziej błędnego. To jedna z największych atrakcji turystycznych – żywe muzeum przyrody. Tutaj możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. To wysokiej rangi zabytek dzikiej przyrody o powierzchni ponad 7 500ha, który ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki i wypoczynku.
Ludzi fascynują rośliny i zwierzęta, lecz nie wszystkie traktowane są jednakowo. Są gatunki „pożyteczne”, „szkodliwe”, „ładne”, „brzydkie”, „sympatyczne”, „niesympatyczne”, „uprawne”, „dzikie”. Takie waloryzowanie roślin i zwierząt nie potwierdza ich roli i znaczenia w przyrodzie i gospodarce człowieka. Wielokrotnie w wyniku badań naukowych okazywało się, że gatunki uznawane za chwasty i pasożyty posiadają właściwości niezwykle przydatne dla człowieka. Czy 70 lat temu ktokolwiek przypuszczał, czym dla lecznictwa stanie się wcześniej uważana za szkodliwą pleśń o nazwie Penicillium?
Egzystencja gatunków w dużym stopniu uzależniona jest od działalności ludzkiej. Zmieniając pewne elementy środowiska stwarza korzystniejsze warunki dla nielicznych gatunków, a katastrofalne dla znacznie większej ich liczby. Trudno jednak oczekiwać, że rolnicy i leśnicy będą się godzili, aby szkodliwe gatunki zmniejszały efekty ich pracy. Dlatego tworzy się parki narodowe i rezerwaty przyrody, aby zachować dzikie gatunki, których nie możemy tolerować w lasach gospodarczych, sadach i ogrodach oraz na polach uprawnych.
Naturalny ekosystem jako całość ogranicza odpady do minimum. Wszystko, co jest odpadem dla jednego organizmu stanowi źródło użytecznego surowca lub energii dla innego. Bogatsi o wiedzę o naturalnym ekosystemie możemy stosować podobne rozwiązania w procesach przemysłowych ograniczając do minimum ilość wytwarzanych śmieci i odpadów.
Niezastąpionym miejscem gdzie możemy prowadzić takie badania są wyłączone z działalności gospodarczej parki narodowe.
We współczesnym świecie ludzie chętnie uciekają od codziennego życia w świat przyrody, ponieważ pobyt i oglądanie naturalnego środowiska poprawia samopoczucie psychiczne. Przejawem tego trendu jest lansowanie i aprobowanie naturalnego stylu życia przez znaczną część społeczeństwa. Mało zmieniony działalnością człowieka krajobraz parków narodowych umożliwia odpoczynek psychofizyczny.
Są w Polsce miejsca, których naturalny charakter nie zmienił się od wieków. Pod względem różnorodności przyrodniczej Polska zajmuje w Europie miejsce uprzywilejowane. Z jednej strony nasza gospodarka rolnicza była mniej intensywna niż w innych krajach Europy Zachodniej, stopień uprzemysłowienia średni, a infrastruktura dość słabo rozwinięta; z drugiej strony naturalne ekosystemy oraz dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt chronione były od wielu lat w licznych rezerwatach i parkach narodowych.
Jednym z najważniejszych obszarów gdzie zachowały się naturalne ekosystemy leśne jest Pasmo Łysogórskie – wyspa mało zmienionych przez człowieka lasów położona w centrum silnie przekształconych Gór Świętokrzyskich. Niespotykane walory estetyczne i naukowe tego pasma górskiego zauważono już w początkach XX wieku. Utworzono wtedy pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy pierwotnej Puszczy Jodłowej. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku. Nie jest możliwa jednoczesna i bezkolizyjna realizacja tych dwóch celów. Osoby zwiedzające Park mogą przebywać tylko na wyznaczonych obszarach. W Parku istnieje ponad 30 km szlaków pieszych, które umożliwiają w ciszy i czystym powietrzu poznanie wszystkich najbardziej interesujących miejsc.
Największymi atrakcjami przyrodniczymi, z którymi można zapoznać się w ŚPN i które były głównym powodem objęcia Łysogór najwyższą formą ochrony są:
Naturalne drzewostany Puszczy Jodłowej w tym jedlina polska – zespół leśny występujący tylko w Polsce. Dzięki istnieniu tego zespołu ŚPN został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – systemu chroniącego najcenniejsze elementy przyrody Europy. Tutaj podobnie jak w Białowieskim Parku Narodowym możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. Podstawową różnicą między lasami gospodarczymi a lasami w parkach narodowych jest występowanie dużej ilości martwej materii organicznej. Dzięki objęciu ochroną ścisłą, która polega na zakazie wszelkiej ingerencji człowieka, w lasach ŚPN występują licznie gatunki bardzo rzadkich owadów, grzybów i mszaków, których egzystencja jest uwarunkowana istnieniem dużej ilości rozkładającego się drewna. Świętokrzyski Park Narodowy słynie wśród przyrodników jako ostoja cennych gatunków związanych z martwym drewnem. Jest to atrakcja na skalę europejską. Sławiona przez Stefana Żeromskiego Puszcza Jodłowa jest znana także z okazałych drzew. Najpotężniejsze jodły i buki rosną na Łysej Górze a najokazalsze modrzewie na Chełmowej Górze.
 Gołoborza – malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej, co istotnie różni je od gołoborzy w Tatrach i Karkonoszach. Gołoborza położone w strefie leśnej powoli, ale stale zarastają krzewami i drzewami inaczej niż powyżej górnej granicy lasu gdzie wkraczanie lasu uniemożliwia klimat. Właśnie, położenie w strefie leśnej (reglu dolnym) gołoborzy łysogórskich stanowi o ich wyjątkowości. Można tutaj obserwować rzadki proces pierwotnej sukcesji leśnej, czyli powolnego wkraczania lasu na tereny bezleśne od wielu tysięcy lat.
Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku. Bez przesady można przyjąć, że jest to jedna z najstarszych, jeżeli nie najstarsza budowla kamienna w Polsce. Pierwotnie otaczał cały szczyt Łysej Góry. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km a jego wysokość dochodzi do 3 m. Analogiczne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki. Pełniły one funkcje kręgów kultowych wyodrębniających od otoczenia miejsca uznane za święte. Są dowodem istnienia na Łysej Górze we wczesnym średniowieczu ośrodka kultu pogańskiego. Nasi przodkowie gromadzili się w obrębie wału w celu odprawienia modłów i składania ofiar bóstwom zwanym Świst, Poświst i Pogoda (Łada, Boda i Leli).
Zwiedzanie największego w Polsce śródleśnego gołoborza na Łysej Górze i zachowanego fragmentu pogańskiego wału kultowego umożliwia zbudowana w 2005 roku galeria widokowa. Budowa galerii zapewniła dogodne warunki zwiedzania i chroni gołoborze przed niszczeniem, ponieważ zwiedzający nie poruszają się po gołoborzu, ale nad nim. Dodatkową atrakcją tego miejsca jest wspaniała panorama północnego przedpola Łysogór. W pogodne dni widok sięga aż po Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski.
 Piaskowce kwarcytowe – jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni a nie pod pokrywą utworów polodowcowych. Ich wiek jest oceniany na 530 mln lat. Jest to możliwe dzięki temu, że Pasmo Klonowskie i Łysogórskie jest w zasadzie pozbawione pokrywy utworów polodowcowych.
 Łysica 612 m n.p.m.- najwyższe wzniesienie Gór Świętokrzyskich, z gołoborzem, które podobnie jak gołoborze na Łysej Górze jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, zbudowaną z liczących około 530 mln lat piaskowców kwarcytowych.
Dużą pomocą w zwiedzaniu dzikiej przyrody Parku jest Wystawa Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Mieści się w zachodnim skrzydle pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze*. Można się tam szczegółowo zapoznać się z przyrodą Puszczy Jodłowej. Uzupełnieniem przyrodniczej części wystawy jest czynna od 2004 roku wystawa „Więzienia na Łysej Górze”.
W polskich parkach narodowych przyjął się zwyczaj używania słowa „muzeum” na określenie wystaw prezentujących ich przyrodnicze i kulturowe walory. Faktycznie muzeum – muzeum żywej przyrody jest jednak sam park narodowy. Jego zbiorami, które powinniśmy przede wszystkim zobaczyć podczas pobytu w parku narodowym są naturalne ekosystemy i tworzące je dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt. Wystawy przyrodnicze pomagają jedynie lepiej je poznać.
Życzę zwiedzającym interesujących obserwacji naturalnej przyrody i dobrego wypoczynku w Świętokrzyskim Parku Narodowym.
* Zespół pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze. Założony przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku. Miejsce stało się celem pielgrzymek, gdy w XIV wieku sprowadzono relikwie Krzyża Świętego. W 1818 papież Pius VII bullą Ex imposita nobis wyraził zgodę na zniesienie Klasztoru. Zabudowania klasztorne zostały przekazane Skarbowi Królestwa Polskiego w zamian za inne dobra ziemskie. Relikwie Krzyża Świętego zostały przeniesione do Nowej Słupi. Budynki poklasztorne wykorzystywano na cele więzienne. W 1936 roku opiekę nad opuszczonym kościołem przejął Zakon Oblatów Marii Niepokalanej. Po II Wojnie Światowej zakonnicy powrócili a w 1998 roku Skarb Państwa przekazał Kurii Sandomierskiej użytkowaną przez nich część klasztoru. W 1991 roku Kuria Sandomierska złożyła wniosek o przekazanie przez Skarb Państwa tzw. skrzydła zachodniego. Wniosek ten został w 2002 roku oddalony przez Komisję Majątkową składającą się z przedstawicieli Kościoła i Skarbu Państwa. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego.
:D:lol::-);-)8):-|:-*:oops::sad::cry::o:-?:-x:eek::zzz:P:roll:

Święty Krzyż Świętokrzyskie Milenium zdjęcia
Góry Świętokrzyskie Święty Krzyż zdjęcia
Jaskinia Raj zdjęcia galeria I

Góry Świętokrzyskie pierwotna Puszcza Jodłowa zdjęcia galeria

Góry Świętokrzyskie gołoborza galeria zdjęcia

Góry Świętokrzyskie atrakcje turystyczne
Andrzej Szczocarz
Klasztor łysogórski i znajdujące się w nim zabytki kultury i miejsce kultu są często dla zwiedzających i co gorsza dla niektórych przewodników jedynym celem pobytu na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drzewostany, przez które przebiegają szlaki prowadzące na Łysą Górę są traktowane jak zwykły las gospodarczy a występujące tam martwe drzewa jako niedbalstwo administracji Parku. Nic bardziej błędnego. To jedna z największych atrakcji turystycznych – żywe muzeum przyrody. Tutaj możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. To wysokiej rangi zabytek dzikiej przyrody o powierzchni ponad 7 500ha, który ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki i wypoczynku.
Ludzi fascynują rośliny i zwierzęta, lecz nie wszystkie traktowane są jednakowo. Są gatunki „pożyteczne”, „szkodliwe”, „ładne”, „brzydkie”, „sympatyczne”, „niesympatyczne”, „uprawne”, „dzikie”. Takie waloryzowanie roślin i zwierząt nie potwierdza ich roli i znaczenia w przyrodzie i gospodarce człowieka. Wielokrotnie w wyniku badań naukowych okazywało się, że gatunki uznawane za chwasty i pasożyty posiadają właściwości niezwykle przydatne dla człowieka. Czy 70 lat temu ktokolwiek przypuszczał, czym dla lecznictwa stanie się wcześniej uważana za szkodliwą pleśń o nazwie Penicillium?
Egzystencja gatunków w dużym stopniu uzależniona jest od działalności ludzkiej. Zmieniając pewne elementy środowiska stwarza korzystniejsze warunki dla nielicznych gatunków, a katastrofalne dla znacznie większej ich liczby. Trudno jednak oczekiwać, że rolnicy i leśnicy będą się godzili, aby szkodliwe gatunki zmniejszały efekty ich pracy. Dlatego tworzy się parki narodowe i rezerwaty przyrody, aby zachować dzikie gatunki, których nie możemy tolerować w lasach gospodarczych, sadach i ogrodach oraz na polach uprawnych.
Naturalny ekosystem jako całość ogranicza odpady do minimum. Wszystko, co jest odpadem dla jednego organizmu stanowi źródło użytecznego surowca lub energii dla innego. Bogatsi o wiedzę o naturalnym ekosystemie możemy stosować podobne rozwiązania w procesach przemysłowych ograniczając do minimum ilość wytwarzanych śmieci i odpadów.
Niezastąpionym miejscem gdzie możemy prowadzić takie badania są wyłączone z działalności gospodarczej parki narodowe.
We współczesnym świecie ludzie chętnie uciekają od codziennego życia w świat przyrody, ponieważ pobyt i oglądanie naturalnego środowiska poprawia samopoczucie psychiczne. Przejawem tego trendu jest lansowanie i aprobowanie naturalnego stylu życia przez znaczną część społeczeństwa. Mało zmieniony działalnością człowieka krajobraz parków narodowych umożliwia odpoczynek psychofizyczny.
Są w Polsce miejsca, których naturalny charakter nie zmienił się od wieków. Pod względem różnorodności przyrodniczej Polska zajmuje w Europie miejsce uprzywilejowane. Z jednej strony nasza gospodarka rolnicza była mniej intensywna niż w innych krajach Europy Zachodniej, stopień uprzemysłowienia średni, a infrastruktura dość słabo rozwinięta; z drugiej strony naturalne ekosystemy oraz dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt chronione były od wielu lat w licznych rezerwatach i parkach narodowych.
Jednym z najważniejszych obszarów gdzie zachowały się naturalne ekosystemy leśne jest Pasmo Łysogórskie – wyspa mało zmienionych przez człowieka lasów położona w centrum silnie przekształconych Gór Świętokrzyskich. Niespotykane walory estetyczne i naukowe tego pasma górskiego zauważono już w początkach XX wieku. Utworzono wtedy pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy pierwotnej Puszczy Jodłowej. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku. Nie jest możliwa jednoczesna i bezkolizyjna realizacja tych dwóch celów. Osoby zwiedzające Park mogą przebywać tylko na wyznaczonych obszarach. W Parku istnieje ponad 30 km szlaków pieszych, które umożliwiają w ciszy i czystym powietrzu poznanie wszystkich najbardziej interesujących miejsc.
Największymi atrakcjami przyrodniczymi, z którymi można zapoznać się w ŚPN i które były głównym powodem objęcia Łysogór najwyższą formą ochrony są:
Naturalne drzewostany Puszczy Jodłowej w tym jedlina polska – zespół leśny występujący tylko w Polsce. Dzięki istnieniu tego zespołu ŚPN został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – systemu chroniącego najcenniejsze elementy przyrody Europy. Tutaj podobnie jak w Białowieskim Parku Narodowym możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. Podstawową różnicą między lasami gospodarczymi a lasami w parkach narodowych jest występowanie dużej ilości martwej materii organicznej. Dzięki objęciu ochroną ścisłą, która polega na zakazie wszelkiej ingerencji człowieka, w lasach ŚPN występują licznie gatunki bardzo rzadkich owadów, grzybów i mszaków, których egzystencja jest uwarunkowana istnieniem dużej ilości rozkładającego się drewna. Świętokrzyski Park Narodowy słynie wśród przyrodników jako ostoja cennych gatunków związanych z martwym drewnem. Jest to atrakcja na skalę europejską. Sławiona przez Stefana Żeromskiego Puszcza Jodłowa jest znana także z okazałych drzew. Najpotężniejsze jodły i buki rosną na Łysej Górze a najokazalsze modrzewie na Chełmowej Górze.
 Gołoborza – malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej, co istotnie różni je od gołoborzy w Tatrach i Karkonoszach. Gołoborza położone w strefie leśnej powoli, ale stale zarastają krzewami i drzewami inaczej niż powyżej górnej granicy lasu gdzie wkraczanie lasu uniemożliwia klimat. Właśnie, położenie w strefie leśnej (reglu dolnym) gołoborzy łysogórskich stanowi o ich wyjątkowości. Można tutaj obserwować rzadki proces pierwotnej sukcesji leśnej, czyli powolnego wkraczania lasu na tereny bezleśne od wielu tysięcy lat.
Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku. Bez przesady można przyjąć, że jest to jedna z najstarszych, jeżeli nie najstarsza budowla kamienna w Polsce. Pierwotnie otaczał cały szczyt Łysej Góry. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km a jego wysokość dochodzi do 3 m. Analogiczne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki. Pełniły one funkcje kręgów kultowych wyodrębniających od otoczenia miejsca uznane za święte. Są dowodem istnienia na Łysej Górze we wczesnym średniowieczu ośrodka kultu pogańskiego. Nasi przodkowie gromadzili się w obrębie wału w celu odprawienia modłów i składania ofiar bóstwom zwanym Świst, Poświst i Pogoda (Łada, Boda i Leli).
Zwiedzanie największego w Polsce śródleśnego gołoborza na Łysej Górze i zachowanego fragmentu pogańskiego wału kultowego umożliwia zbudowana w 2005 roku galeria widokowa. Budowa galerii zapewniła dogodne warunki zwiedzania i chroni gołoborze przed niszczeniem, ponieważ zwiedzający nie poruszają się po gołoborzu, ale nad nim. Dodatkową atrakcją tego miejsca jest wspaniała panorama północnego przedpola Łysogór. W pogodne dni widok sięga aż po Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski.
 Piaskowce kwarcytowe – jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni a nie pod pokrywą utworów polodowcowych. Ich wiek jest oceniany na 530 mln lat. Jest to możliwe dzięki temu, że Pasmo Klonowskie i Łysogórskie jest w zasadzie pozbawione pokrywy utworów polodowcowych.
 Łysica 612 m n.p.m.- najwyższe wzniesienie Gór Świętokrzyskich, z gołoborzem, które podobnie jak gołoborze na Łysej Górze jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, zbudowaną z liczących około 530 mln lat piaskowców kwarcytowych.
Dużą pomocą w zwiedzaniu dzikiej przyrody Parku jest Wystawa Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Mieści się w zachodnim skrzydle pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze*. Można się tam szczegółowo zapoznać się z przyrodą Puszczy Jodłowej. Uzupełnieniem przyrodniczej części wystawy jest czynna od 2004 roku wystawa „Więzienia na Łysej Górze”.
W polskich parkach narodowych przyjął się zwyczaj używania słowa „muzeum” na określenie wystaw prezentujących ich przyrodnicze i kulturowe walory. Faktycznie muzeum – muzeum żywej przyrody jest jednak sam park narodowy. Jego zbiorami, które powinniśmy przede wszystkim zobaczyć podczas pobytu w parku narodowym są naturalne ekosystemy i tworzące je dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt. Wystawy przyrodnicze pomagają jedynie lepiej je poznać.
Życzę zwiedzającym interesujących obserwacji naturalnej przyrody i dobrego wypoczynku w Świętokrzyskim Parku Narodowym.
* Zespół pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze. Założony przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku. Miejsce stało się celem pielgrzymek, gdy w XIV wieku sprowadzono relikwie Krzyża Świętego. W 1818 papież Pius VII bullą Ex imposita nobis wyraził zgodę na zniesienie Klasztoru. Zabudowania klasztorne zostały przekazane Skarbowi Królestwa Polskiego w zamian za inne dobra ziemskie. Relikwie Krzyża Świętego zostały przeniesione do Nowej Słupi. Budynki poklasztorne wykorzystywano na cele więzienne. W 1936 roku opiekę nad opuszczonym kościołem przejął Zakon Oblatów Marii Niepokalanej. Po II Wojnie Światowej zakonnicy powrócili a w 1998 roku Skarb Państwa przekazał Kurii Sandomierskiej użytkowaną przez nich część klasztoru. W 1991 roku Kuria Sandomierska złożyła wniosek o przekazanie przez Skarb Państwa tzw. skrzydła zachodniego. Wniosek ten został w 2002 roku oddalony przez Komisję Majątkową składającą się z przedstawicieli Kościoła i Skarbu Państwa. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego.
:D:lol::-);-)8):-|:-*:oops::sad::cry::o:-?:-x:eek::zzz:P:roll:

Święty Krzyż Świętokrzyskie Milenium zdjęcia
Góry Świętokrzyskie Święty Krzyż zdjęcia
Jaskinia Raj zdjęcia galeria I

Góry Świętokrzyskie pierwotna Puszcza Jodłowa zdjęcia galeria

Góry Świętokrzyskie gołoborza galeria zdjęcia

Góry Świętokrzyskie atrakcje turystyczne
Andrzej Szczocarz
Klasztor łysogórski i znajdujące się w nim zabytki kultury i miejsce kultu są często dla zwiedzających i co gorsza dla niektórych przewodników jedynym celem pobytu na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Drzewostany, przez które przebiegają szlaki prowadzące na Łysą Górę są traktowane jak zwykły las gospodarczy a występujące tam martwe drzewa jako niedbalstwo administracji Parku. Nic bardziej błędnego. To jedna z największych atrakcji turystycznych – żywe muzeum przyrody. Tutaj możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. To wysokiej rangi zabytek dzikiej przyrody o powierzchni ponad 7 500ha, który ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki i wypoczynku.
Ludzi fascynują rośliny i zwierzęta, lecz nie wszystkie traktowane są jednakowo. Są gatunki „pożyteczne”, „szkodliwe”, „ładne”, „brzydkie”, „sympatyczne”, „niesympatyczne”, „uprawne”, „dzikie”. Takie waloryzowanie roślin i zwierząt nie potwierdza ich roli i znaczenia w przyrodzie i gospodarce człowieka. Wielokrotnie w wyniku badań naukowych okazywało się, że gatunki uznawane za chwasty i pasożyty posiadają właściwości niezwykle przydatne dla człowieka. Czy 70 lat temu ktokolwiek przypuszczał, czym dla lecznictwa stanie się wcześniej uważana za szkodliwą pleśń o nazwie Penicillium?
Egzystencja gatunków w dużym stopniu uzależniona jest od działalności ludzkiej. Zmieniając pewne elementy środowiska stwarza korzystniejsze warunki dla nielicznych gatunków, a katastrofalne dla znacznie większej ich liczby. Trudno jednak oczekiwać, że rolnicy i leśnicy będą się godzili, aby szkodliwe gatunki zmniejszały efekty ich pracy. Dlatego tworzy się parki narodowe i rezerwaty przyrody, aby zachować dzikie gatunki, których nie możemy tolerować w lasach gospodarczych, sadach i ogrodach oraz na polach uprawnych.
Naturalny ekosystem jako całość ogranicza odpady do minimum. Wszystko, co jest odpadem dla jednego organizmu stanowi źródło użytecznego surowca lub energii dla innego. Bogatsi o wiedzę o naturalnym ekosystemie możemy stosować podobne rozwiązania w procesach przemysłowych ograniczając do minimum ilość wytwarzanych śmieci i odpadów.
Niezastąpionym miejscem gdzie możemy prowadzić takie badania są wyłączone z działalności gospodarczej parki narodowe.
We współczesnym świecie ludzie chętnie uciekają od codziennego życia w świat przyrody, ponieważ pobyt i oglądanie naturalnego środowiska poprawia samopoczucie psychiczne. Przejawem tego trendu jest lansowanie i aprobowanie naturalnego stylu życia przez znaczną część społeczeństwa. Mało zmieniony działalnością człowieka krajobraz parków narodowych umożliwia odpoczynek psychofizyczny.
Są w Polsce miejsca, których naturalny charakter nie zmienił się od wieków. Pod względem różnorodności przyrodniczej Polska zajmuje w Europie miejsce uprzywilejowane. Z jednej strony nasza gospodarka rolnicza była mniej intensywna niż w innych krajach Europy Zachodniej, stopień uprzemysłowienia średni, a infrastruktura dość słabo rozwinięta; z drugiej strony naturalne ekosystemy oraz dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt chronione były od wielu lat w licznych rezerwatach i parkach narodowych.
Jednym z najważniejszych obszarów gdzie zachowały się naturalne ekosystemy leśne jest Pasmo Łysogórskie – wyspa mało zmienionych przez człowieka lasów położona w centrum silnie przekształconych Gór Świętokrzyskich. Niespotykane walory estetyczne i naukowe tego pasma górskiego zauważono już w początkach XX wieku. Utworzono wtedy pierwsze rezerwaty przyrody chroniące lasy pierwotnej Puszczy Jodłowej. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku. Nie jest możliwa jednoczesna i bezkolizyjna realizacja tych dwóch celów. Osoby zwiedzające Park mogą przebywać tylko na wyznaczonych obszarach. W Parku istnieje ponad 30 km szlaków pieszych, które umożliwiają w ciszy i czystym powietrzu poznanie wszystkich najbardziej interesujących miejsc.
Największymi atrakcjami przyrodniczymi, z którymi można zapoznać się w ŚPN i które były głównym powodem objęcia Łysogór najwyższą formą ochrony są:
Naturalne drzewostany Puszczy Jodłowej w tym jedlina polska – zespół leśny występujący tylko w Polsce. Dzięki istnieniu tego zespołu ŚPN został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 – systemu chroniącego najcenniejsze elementy przyrody Europy. Tutaj podobnie jak w Białowieskim Parku Narodowym możemy zobaczyć jak wyglądała pierwotna puszcza. Podstawową różnicą między lasami gospodarczymi a lasami w parkach narodowych jest występowanie dużej ilości martwej materii organicznej. Dzięki objęciu ochroną ścisłą, która polega na zakazie wszelkiej ingerencji człowieka, w lasach ŚPN występują licznie gatunki bardzo rzadkich owadów, grzybów i mszaków, których egzystencja jest uwarunkowana istnieniem dużej ilości rozkładającego się drewna. Świętokrzyski Park Narodowy słynie wśród przyrodników jako ostoja cennych gatunków związanych z martwym drewnem. Jest to atrakcja na skalę europejską. Sławiona przez Stefana Żeromskiego Puszcza Jodłowa jest znana także z okazałych drzew. Najpotężniejsze jodły i buki rosną na Łysej Górze a najokazalsze modrzewie na Chełmowej Górze.
 Gołoborza – malownicze pola kamieni położone pośród lasów Puszczy Jodłowej, co istotnie różni je od gołoborzy w Tatrach i Karkonoszach. Gołoborza położone w strefie leśnej powoli, ale stale zarastają krzewami i drzewami inaczej niż powyżej górnej granicy lasu gdzie wkraczanie lasu uniemożliwia klimat. Właśnie, położenie w strefie leśnej (reglu dolnym) gołoborzy łysogórskich stanowi o ich wyjątkowości. Można tutaj obserwować rzadki proces pierwotnej sukcesji leśnej, czyli powolnego wkraczania lasu na tereny bezleśne od wielu tysięcy lat.
Przy szlaku prowadzącym do gołoborza na Łysej Górze (595 m n.p.m.) znajduje się pogański wał kultowy ułożony z głazów piaskowca kwarcytowego. Jego powstanie jest datowane na okres od VII do XI wieku. Bez przesady można przyjąć, że jest to jedna z najstarszych, jeżeli nie najstarsza budowla kamienna w Polsce. Pierwotnie otaczał cały szczyt Łysej Góry. Długość zachowanej części wału wynosi około 1,5 km a jego wysokość dochodzi do 3 m. Analogiczne budowle występują na Ślęży, Raduni i Górze Kościuszki. Pełniły one funkcje kręgów kultowych wyodrębniających od otoczenia miejsca uznane za święte. Są dowodem istnienia na Łysej Górze we wczesnym średniowieczu ośrodka kultu pogańskiego. Nasi przodkowie gromadzili się w obrębie wału w celu odprawienia modłów i składania ofiar bóstwom zwanym Świst, Poświst i Pogoda (Łada, Boda i Leli).
Zwiedzanie największego w Polsce śródleśnego gołoborza na Łysej Górze i zachowanego fragmentu pogańskiego wału kultowego umożliwia zbudowana w 2005 roku galeria widokowa. Budowa galerii zapewniła dogodne warunki zwiedzania i chroni gołoborze przed niszczeniem, ponieważ zwiedzający nie poruszają się po gołoborzu, ale nad nim. Dodatkową atrakcją tego miejsca jest wspaniała panorama północnego przedpola Łysogór. W pogodne dni widok sięga aż po Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski.
 Piaskowce kwarcytowe – jedne z najstarszych skał występujących na terenie naszego kraju na powierzchni a nie pod pokrywą utworów polodowcowych. Ich wiek jest oceniany na 530 mln lat. Jest to możliwe dzięki temu, że Pasmo Klonowskie i Łysogórskie jest w zasadzie pozbawione pokrywy utworów polodowcowych.
 Łysica 612 m n.p.m.- najwyższe wzniesienie Gór Świętokrzyskich, z gołoborzem, które podobnie jak gołoborze na Łysej Górze jest jedną z najstarszych formacji geologicznych w Polsce, zbudowaną z liczących około 530 mln lat piaskowców kwarcytowych.
Dużą pomocą w zwiedzaniu dzikiej przyrody Parku jest Wystawa Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Mieści się w zachodnim skrzydle pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze*. Można się tam szczegółowo zapoznać się z przyrodą Puszczy Jodłowej. Uzupełnieniem przyrodniczej części wystawy jest czynna od 2004 roku wystawa „Więzienia na Łysej Górze”.
W polskich parkach narodowych przyjął się zwyczaj używania słowa „muzeum” na określenie wystaw prezentujących ich przyrodnicze i kulturowe walory. Faktycznie muzeum – muzeum żywej przyrody jest jednak sam park narodowy. Jego zbiorami, które powinniśmy przede wszystkim zobaczyć podczas pobytu w parku narodowym są naturalne ekosystemy i tworzące je dzikie gatunki grzybów, roślin i zwierząt. Wystawy przyrodnicze pomagają jedynie lepiej je poznać.
Życzę zwiedzającym interesujących obserwacji naturalnej przyrody i dobrego wypoczynku w Świętokrzyskim Parku Narodowym.
* Zespół pobenedyktyńskiego klasztoru na Łysej Górze. Założony przez Bolesława Krzywoustego w XII wieku. Miejsce stało się celem pielgrzymek, gdy w XIV wieku sprowadzono relikwie Krzyża Świętego. W 1818 papież Pius VII bullą Ex imposita nobis wyraził zgodę na zniesienie Klasztoru. Zabudowania klasztorne zostały przekazane Skarbowi Królestwa Polskiego w zamian za inne dobra ziemskie. Relikwie Krzyża Świętego zostały przeniesione do Nowej Słupi. Budynki poklasztorne wykorzystywano na cele więzienne. W 1936 roku opiekę nad opuszczonym kościołem przejął Zakon Oblatów Marii Niepokalanej. Po II Wojnie Światowej zakonnicy powrócili a w 1998 roku Skarb Państwa przekazał Kurii Sandomierskiej użytkowaną przez nich część klasztoru. W 1991 roku Kuria Sandomierska złożyła wniosek o przekazanie przez Skarb Państwa tzw. skrzydła zachodniego. Wniosek ten został w 2002 roku oddalony przez Komisję Majątkową składającą się z przedstawicieli Kościoła i Skarbu Państwa. Do najciekawszych obiektów udostępnionych zwiedzającym należą średniowieczne krużganki oraz renesansowa kaplica Oleśnickich, w której są przechowywane relikwie Krzyża Świętego.
:D:lol::-);-)8):-|:-*:oops::sad::cry::o:-?:-x:eek::zzz:P:roll:

Comments are closed.